مرزهایی برای شکستن
صبا روشنی
«سلام من مرضیه هستم و در هر قسمت این پادکست می‌رم سراغ موضوعاتی که باعث ایجاد فاصله و مرز بین آدم‌ها میشند... » و به همین سادگی هر بار مرضیه رسولی با معرفی خودش و پادکست «رادیو مرز» دست مخاطب را می‌گیرد و ما را برای ساعتی می‌نشاند پای صحبت‌های دیگرانی که نمی شناسیمشان و عجیب است که گوش سپردن به صحبت‌های این افراد ناشناس باعث می‌شود خودمان را، پیش داوری‌ها و قضاوت‌هایمان و آن دسته از افکار و رفتارهایمان را که می‌تواند میان ما و دیگران فاصله ایجاد کند بهتر بشناسیم.
رادیو مرز در چهارده قسمتی که تا به حال از آن انتشار یافته طیف وسیعی از تفاوت‌هایی را که می‌توانند در روابط بین فردی فاصله ایجاد کنند مورد توجه قرار داده است اما جالب اینجاست که صحبت از تفاوت‌ها و موارد اختلاف کلیشه‌ای مثل فاصله طبقانی یا تبعیض جنسیتی نیست بلکه این پادکست به طرز هوشمندانه‌ای سراغ موضوعات زیرپوستی‌تری می‌رود، موضوعاتی که در عین فراگیر بودن به گونه‌ای هستند که اگر خودمان تجربه مستقیمی از آن‌ها نداشته باشیم ممکن است در نگاه اول اهمیتشان را درنیابیم و متوجه نباشیم که چه طور می‌توانند میان افراد یک اجتماع مرزبندی ایجاد کنند، موضوعاتی مثل تبعیض‌های پنهان و آشکاری که که آدم‌های چاق یا افراد پا به سن گذاشته به دلیل ظاهر و سن خود تجربه می‌کنند، اختلافاتی که به دلیل انتخاب‌های متفاوت در زمینه نوع حجاب و پوشش میان اعضای یک خانواده ایجاد می‌شود و یا فاصله‌ای که بچه‌هایی که پدر و مادرشان طلاق گرفته‌اند با والدین و جامعه احساس می‌کنند.
زیبایی رادیو مرز این است که قضاوت و ارزش‌گذاری نمی‌کند، تعمیم نمی‌دهد، انگشت اتهام به سمت فرد یا گروهی بلند نمی‌کند و با صحبت از تفاوت‌ها آدم‌ها را دسته‌بندی نمی‌کند، به آن‌ها برچسب نمی‌زند و آن‌ها را مقابل هم قرار نمی‌دهد بلکه با فراهم آوردن فضایی چند صدایی به آن‌هایی که به هر دلیل میان خود و دیگران مرزی می‌بینند اجازه می‌دهد تا از این فاصله‌ها صحبت کنند، از دغدغه‌ها و احساساتشان بگویند تا آن‌هایی که سوی دیگر این مرزها هستند بشنوند، و نگرش و رفتارهای خودشان را در ارتباط با آن پدیده تجزیه و تحلیل کنند و موضع خود را بیابند.
در بسیاری از این موارد این طور به نظر می‌رسد که عامل فاصله‌ها و مرزبندی‌‌ها، تقلیل آدم‌ها به دسته‌ای از خصوصیات و مشخصات خاص یا وقایعی است که در مقطعی از زندگی‌شان تجربه کرده‌اند. اینکه فردی را در مشخصاتی مثل چاقی یا لاغری، جوانی یا پیری و یا باحجاب یا بی‌حجاب بودن خلاصه کنیم نادیده گرفتن تمام ظرفیت‌ها و توانمندی‌های منحصر بفرد انسانی اوست. این که اجازه دهیم برچسب‌هایی چون «فرزند طلاق»، «مهاجر»، «فرزند شهید» و... بر شناخت ما از دیگران سایه بیاندازد و پررنگ‌تر از انسانیت آن‌ها جلویمان قد علم کند راه یافتن شباهات‌ها و صحبت از آن‌ها را مسدود می‌کند و دیواری سنگی میان ما و دیگران می‌کشد.
عامل دیگر این فاصله‌ها شاید عدم ارتباط یا شناخت صحیح گروه‌های مختلف اجتماع از یکدیگر باشد. محبوبیت این پادکست نشان می‌دهد که اجتماع ما چقدر نیازمند فضاهای چند صدایی است، فضاهایی که در آن‌ها تنوع و تفاوت‌ها به رسمیت شناخته شود و افراد و گروه‌هایی که تا به حال کمتر شنیده شده‌اند در محیطی امن فرصت ابراز تجربه‌ها، دغدغه‌ها و داستان‌هایشان را بیایند. گفتگو قدرت بی‌نظیری در ایجاد فهم متقابل و درک بهتر مسائل چندوجهی دارد، گفتگوی صمیمانه و صادقانه میان افراد و گروه‌های مختلف شک و سؤظن‌ها را تبدیل به همدلی و همدردی می‌کند، بی‌تفاوتی و بی‌اطلاعی نسبت به دیگران را به حساسیت و احترام مبدل می‌سازد و حتی آنانی را که بسیار با هم متفاوت به نظر می‌رسند قادر می‌سازد اشتراکات انسانی خود را ببیند و با استفاده از همین انسانیت مشترک مرزها را کمرنگتر و فاصله‌ها را بی‌معنا سازند.
رادیو مرز را شاید در حقیقت بتوان رادیو وصل نامید. برنامه‌ای که با گفتن از تفاوت‌ها و فاصله‌های روزمره آن‌ها را قابل درک‌تر ساخته و جرقه یک کنکاش درونی را می‌زند تا با برخی از ظریف‌ترین و ناپیداترین تعصبات و پیش‌داوری‌هایمان رو به رو شویم، مواجه‌ای که شاید اولین قدم برای کمرنگتر کردن فاصله‌ها و خط‌کشی‌ها باشد.