رسانه‌ها از نهادهای ضروری یک جامعه هستند که نحوه‌ی درک ما از خودمان و واقعیت اجتماعی‌مان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. شاید بتوان رسانه‌ها را آینه‌هایی برای بازتاب واقعیت اجتماعی در نظر گرفت اما باید در نظر داشت که یک واقعیت واحد می‌تواند به شکل‌های مختلف در آینه‌ی رسانه‌ها بازنمایی و تفسیر شود و بخشی از قدرت و تاثیرگذاری رسانه‌ها از این ناشی می‌شود که علاوه بر بازتاب، میتوانند شکل‌دهنده‌ی واقعیت اجتماعی نیز باشند. به دلیل توانایی رسانه‌ها در جذب مخاطب انبوه و شکل دادن افکار عمومی، روایت رسانه‌ها از واقعیت می‌تواند به تفسیر و باور کلی جامعه از خودش، تاریخش و امکاناتش تبدیل شود.
رسانه‌ها به عنوان ابزاری تاثیرگذار همزمان پتانسیل تقویت و تضعیف انسجام اجتماعی را دارند. برای مثال، رسانه‌ها در بزنگاه‌های حساس، میتوانند به اختلافات دیرینه دامن زده، مردم را در مقابل هم قرار دهند و یا با تاکید بر منافع مشترک و بهم گره‌خورده‌ی آن‌ها به تقویت پیوندهای اجتماعی جامعه کمک کنند، آن‌ها میتوانند خود را بلندگوی گروه‌های قدرتمند در جامعه در نظر بگیرند و با نادیده گرفتن گروه‌های به حاشیه‌رانده شده گسست‌های موجود در جامعه را عمیق‌تر کنند یا اینکه خود را مسئول ارتقای خیر عمومی دیده و نسبت به انعکاس صدای بی‌صدایان اطمینان حاصل کنند، میتوانند با تهیج مخاطبانشان و ایجاد هراس به تعصب‌های موجود در جامعه دامن بزنند و روایت‌های بیگانه‌انگارانه را تقویت کنند یا اینکه به دور از جانبداری به دنبال حقیقت بوده و حس عدالتخواهی، تلاش برای برابری و شمول گرایی و میل خدمت به دیگران را در مخاطبانشان بپرورانند.
علاوه بر اینکه رسانه‌ها از طریق روایت‌هایی که ارائه می‌دهند میتوانند سویه‌های انسجام اجتماعی را در جامعه تقویت کنند همچنین میتوانند در شکل‌گیری یک گفتگوی عمومی و فراگیر، ایجاد فضای تعامل و همکاری، ارتقای امید اجتماعی، شناسایی و تقویت ارزش‌ها، خواست‌ها و اهداف مشترک، گشودن افق‌های جدید فکری و دعوت به تامل و تعمق در اصول و مفاهیم زیربنایی جامعه‌ی مطلوب ما نقش داشته باشند.
در زمینه‌ی نقش رسانه‌ها در تقویت انسجام اجتماعی البته پرسش‌های متعددی نیز مطرح است از جمله این که رسانه چه ارزش‌ها و هنجارهایی را میتوانند در جامعه ترویج دهند که به انسجام اجتماعی کمک کند؟ در عین تلاش برای بازتاب تنوع جامعه‌ی ایران رسانه‌ها چگونه میتوانند از دامن زدن به تفکر «ما» و «دیگران» پرهیز کنند؟ رسانه‌ها چگونه میتوانند آگاهی مردم را نسبت به نقش خودشان در رسیدن به آینده‌ی مطلوب افزایش دهند؟ رسانه‌ها و فعالین این حیطه در بازتاب واقعیت‌های اجتماع چگونه میتوانند عمل کنند که در عین صداقت و پرهیز از رواج خوش‌بینی ساده‌انگارانه، بتوانند ظرفیت‌ها و نکات قوت جامعه را به آن باز شناسانند؟
مجموعه گفتمان ایران درک بهتر ماهیت و نقش رسانه و رابطه آن با انسجام اجتماعی در ایران را به عنوان یکی از حیطه‌های کاوش خود تعریف کرده است و در این زمینه گفتگوهایی را با فعالین و اصحاب رسانه‌ی ایران به پیش می‌برد. در این قسمت از وبسایت درک و برداشت‌هایی برخاسته از این کاوش جمعی با شما به اشتراک گذاشته می‌شود.
گفتمان ایران این سوال را که رسانه‌ها چه نقشی در تقویت امید اجتماعی در ایران میتوانند داشته باشند در یک جلسه‌ی بحث و گفتگو در شهریور ۱۳۹۹ با حضور جمعی از خبرنگاران و فعالان اجتماعی به مشورت گذاشت.